مزایا و معایب سقف تیرچه یونولیت یا تیرچه بلوک چیست؟

سقف تیرچه یونولیت به عنوان رایج‌ترین سیستم سقف در ایران شناخته شده و اجرا می‌شود. این سقف از مزایای بسیاری برخوردار است ولی مانند هر سیستم دیگری معایب خودش را نیز دارد. در این مقاله در مورد تمام مزایا و معایب سقف یونولیت صحبت می‌کنیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.

مزایا و معایب سقف تیرچه یونولیت چیست؟

سقف تیرچه بلوک یک سیستم تیر-دال یک طرفه با مقطع T شکل است. استفاده از این دال بتنی در ایران به دلیل سرعت بالا و سهولت اجرا بسیار رواج پیدا کرده است.

اگرچه به دلیل تحمل بارهای وارده توسط تیرها و بلوک‌ها این سقف تیرچه و بلوک نامگذاری شده است ولی به تیرچه بلوک شناخته می‌شود.

این دال بتنی از تیرچه، بلوک، کلاف میانی ( ژوئن در ساختمان )، بتن، میلگرد حرارتی ، ادکا و میلگرد ممان منفی تشکیل شده است. بلوک‌ها نقش المان پرکننده دارند و باعث توخالی شدن و کاهش بار مرده آن می‌شود.

همچنین در مقاله و ” تیرچه چیست “ به طور کامل درباره انواع تیرچه و نکات آن‌ها توضیح داده‌ایم.

امروزه بیشتر از بلوک‌های یونولیتی استفاده می‌شود، به همین دلیل به سقف تیرچه بلوک، تیرچه یونولیت نیز گفته می‌شود.

در مقاله “سقف تیرچه بلوک “ به طور کامل در مورد ویژگی‌ها و نحوه عملکرد این دال بتنی صحبت می‌کنیم.

هر سیستمی در کنار مزایا، معایب خودش را دارد. در ادامه به شرح مزایا و معایب سقف تیرچه بلوک می‌پردازیم.

مزایای سقف تیرچه بلوک

• به وسیله قالب بندی، بتن زیر تار خنثی حذف شده و بار مرده سقف کاهش می‌یابد. بتن زیر تار خنثی نقش سازه‌ای نداشته و با کاهش بار مرده دال، وزن کلی سازه کم شده که این امر موجب بهبود عملکرد در برابر نیروی زلزله می‌شود.
• وزن کم تیرچه‌ها موجب حمل و نصب آسان توسط کارگران، بدون نیاز به جرثقیل شده است.
• اجرای این دل بتنی ساده و سریع بوده و نیازی به نیروی کار متخصص در این زمینه ندارد.
• قالب بندی زیر سقف تنها به قراردادن جک‌های سقفی در فواصل معین محدود می‌شود به همین دلیل سرعت اجرای بالایی دارد.

• به طور کلی عملکرد مناسبی در برابر نیروهای افقی مانند زلزله و باد دارد.
• عایق صوتی و حرارتی مناسبی است.
• به دلیل اینکه بلوک‌ها و تیرچه‌ها پیش ساخته هستند، اجرای این دال بتنی از سرعت بالایی برخوردار است.

• همانطور که گفتیم این سقف‌ها توخالی هستند و همچنین وجود بتن در پاشنه تیرچه‌ها باعث می‌شود حجم بتن مورد نیاز کاهش یابد که این امر موجب کاهش هزینه‌ها نیز می‌شود.
• در صورتی که از یونولیت‌های غیراشتعال‌پذیر استفاده شود، مقاومت خوبی در برابر آتش‌سوزی خواهند داشت.
• در صورتی که بار روی دال به صورت یکنواخت و استاتیک باشد، عملکرد خوبی دارد.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

معایب سقف یونولیت

در ادامه این مقاله به معایب سقف تیرچه یونولیت می‌پردازیم.

• در اجرا معمولا از تیرچه‌های پیش ساخته استفاده می‌شود. به همین دلیل نظارتی در زمان ساخت آن‌ها وجود ندارد و نمی‌توان از کیفیت بتن و فولاد به کار رفته، مطمئن بود. مخصوصا آرماتورهایی که در بتن پاشنه قرار دارند و قابل رویت نیستند.

به طور مثال ممکن است قسمتی از بتن پاشنه اصلا آرماتور نداشته باشد. برای مطمئن شدن از این موضوع می‌توان نحوه قرارگیری آج‌های آرماتورهایی که سر و ته تیرچه قرار دارند را بررسی کرد. برای یک آرماتور، آج‌ها در سر و ته تیرچه باید به یک سمت باشند.

• بسته به جنس بلوک، نسبتا بار مرده زیادی دارد. سقف‌های مجوف (یوبوت ، سقف کوبیاکس ، سقف بابل دک و غیره) و مشبک (وافل)  بار مرده کمتری دارند.

• در صورت استفاده از بلوک یونولیتی اشتعال‌پذیر، این دال بتنی در برابر حریق عملکرد بسیار نامناسبی داشته و باعث انتشار سریع حریق می‌شود. همچنین با سوختن بلوک‌های یونولیتی، گازهای سمی تولید شده که باعث خفگی می‌شود.

• سقف تیرچه بلوک جزء دال‌هایی است که فقط عملکرد یک طرفه دارد. این امر باعث ایجاد لرزش در هنگام دویدن و بالا پایین پریدن در سقف تیرچه بلوک می‌شود. در مقاله ” علت صدا دادن سقف خانه “ در مورد علت‌های لرزش این دال بتنی صحبت می‌کنیم.
• امکان آسیب‌دیدگی تیرچه‌ها در هنگام حمل و نقل وجود دارد.
• محدودیت اجرا در سقف‌های قوسی و مثلثی دارد.
• [امکان اجرا در دهانه‌های بلند وجود ندارد و حداکثر دهانه قابل اجرا با این نوع دال بتنی به شرح زیر است:

استفاده از تیرچه منفرد: حداکثر تا 7 متر

استفاده از تیرچه دوبل: حداکثر تا 8 متر

استفاده از تیرچه پیش تنیده: حداکثر تا 12 متر

برای دهانه‌های بیش از 12 متر استفاده تیرچه پیش تنیده به صرفه نبوده و باید از سیستم‌های دیگر سقف استفاده کرد.

برای مطالعه بیشتر در مورد تیرچه دوبل و پیش تنیده به مقالات ” تیرچه دوبل “ و ” تیرچه پیش تنیده “ مراجعه کنید.

• به دلیل توخالی بودن، این دال صلبیت پایینی نسبت به دال بتنی توپر دارد.
• زمانی که بار روی دال، منفرد و سنگین بوده یا بار به صورت دینامیک باشد (مثل پارکینگ‌ها)، استفاده از این سقف مناسب نیست.
• امکان شکستن تیرچه‌ها وجود دارد.
• ممکن است بین بتن تیرچه‌ها و بتن پوششی دال یکپارچگی کافی به وجود نیاید.

ضوابط و محدودیت‌های سقف تیرچه یونولیت

در انتهای مقاله مزایا و معایب سقف تیرچه یونولیت به شرح ضوابط و محدودیت‌های آن می‌پردازیم.

• فاصله آزاد بین تیرچه‌ها، نباید از 75 سانتی‌متر بیشتر شود.
• عرض تیرچه‌ها نباید کمتر از ۱۰ سانتی‌متر و ارتفاع کل آن‌ها نباید بیشتر از 3.5 برابر حداقل عرض آن‌ها باشد.
• حداقل فاصله افقی بین دو بلوک که در کنار هم و در طرفین تیرچه قرار دارند، نباید کمتر از ۶.۵ سانتی‌متر باشد که این عدد در برخی مراجع 10 سانتی‌متر ذکر شده است.

• استفاده از این دال بتنی برای پارکینگ‌ها توصیه نمی‌شود.

در صورت استفاده از این سیستم برای پارکینگ حتما از تیرچه‌های دوبل استفاده شده و ضخامت بتن روی بلوک‌ها حداقل 8 سانتی‌متر در نظر گرفته شود. همچنین مقاومت دال بتنی برای برش پانچ در قسمت‌هایی که چرخ ماشین قرار می‌گیرد کنترل شود.

• ضخامت بتن سقف تیرچه یونولیت نباید از 5 سانتی‌متر و همچنین از یک دوازدهم فاصله آزاد بین تیرچه‌ها کمتر شود.

در مورد ضخامت بتن سقف تیرچه بلوک و مقدار بتن مصرفی این دال بتنی در مقاله ” محاسبه بتن سقف “ صحبت می‌کنیم.

• ضخامت دال برای تیرها با تکیه‌گاه ساده، نباید از یک بیستم دهانه کم‌تر شود.
• در مورد تیرهای یکسره (تکیه‌گاه‌های گیردار) نسبت ضخامت به دهانه، یک بیست و ششم دهانه (0.038 طول دهانه) در نظر گرفته می‌شود.
• در دال‌هایی که مسئله خیز مطرح نباشد، نسبت ضخامت به دهانه می‌تواند تا یک سی و پنجم دهانه (0.028 طول دهانه) نیز کاهش یابد.

در نشریه‌های شماره 94، 82، 543 در مورد تمام ضوابط و محدودیت‌های سقف تیرچه بلوک صحبت شده است. برای مطالعه آن‌ها روی لینک‌های دانلود کلیک کنید.

• نشریه شماره ۹۴: طرح و محاسبه تیرچه‌های پیش ساخته خرپایی

• نشریه شماره 82: راهنمای اجرای سقف‌های تیرچه و بلوک

• نشریه شماره ۵۴۳: دستورالعمل طراحی و اجرای سقف‌های تیرچه و بلوک تیرچه‌های پیش ساخته خرپایی و تیرچه‌های فولادی با جان باز

آموزش حرفه‌ای سقف تیرچه بلوک

آکادمی عمران جهت اعتلای دانش فنی مهندسین، ” آموزش سقف تیرچه و بلوک ” همراه با فیلم‌های کارگاهی فراهم کرده است.

این آموزش رایگان است اما برای نمایش بهتر فیلم‌های آموزش، از بستر اسپات پلیر استفاده شده است که تنها با پرداخت هزینه لایسنس به میزان 70 هزار تومان به این آموزش جامع دسترسی خواهید داشت.

با کلیک بر روری تصویر زیر با سرفصل‌ها و نمونه آموزش بیشتر آشنا شوید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری