تفسیر بخشنامه قرارداد سرجمع جدید از صفر تا صد

حتما در مورد قرارداد سرجمع و فهرست بهایی شنیده‌اید. اما آیا با مفهوم و کاربرد هر کدام آشنایی دارید؟ می‌‌دانید تفاوت قرارداد سرجمع و فهرست بهایی در چیست یا این که تعدیل قراردادهای سرجمع چگونه محاسبه می‌شوند؟ بخشنامه سرجمع جدید چیست و اصلا هر ساله منتشر می‌شود؟ به تفسیر چه موضوعاتی می‌پردازد؟ در این مقاله صفر تا صد هر آن چه که به قرارداد سرجمع جدید و تعدیل آن مربوط می‌شود را بیان کرده‌ایم. پس تا انتهای این مقاله همراه آکادمی عمران باشید.

قرارداد سرجمع چیست؟

پیش از آن که این مقاله را مطالعه کنید، ابتدا فیلم زیر را مشاهده کرده تا دید بهتری نسبت به قرارداد سرجمع پیدا کنید.

همانطور که در فیلم بالا توضیح دادیم، در قراردادهای سرجمع یا قراردادهای متر مربعی، تمام هزینه‌های اجرای ساختمان به صورت یک فایل زیپ شده و بر اساس متر مربع تمام شده کار در نظر گرفته می‌شود.

برای به دست آوردن قیمت هر متر مربع پروژه در قراردادهای سرجمع، همه مبالغ فعالیت‌هایی که در پروژه انجام شده‌ شامل گودبرداری ، اجرای فونداسیون، اجرای اسکلت سازه،سفت کاری، نازک کاری و غیره را طبق جدول فهرست بهای‌ پایه جمع کرده و بر مقدار متراژ زیر بنای پروژه تقسیم می‌کنیم تا مبلغ انجام کار برای هر متر مربع پروژه به دست آید.

برای مثال اگر هزینه ساخت آپارتمانی با زیربنا 1000 متر مربع چیزی حدود 10 میلیارد تومان شود، مبلغ ساخت هر متر مربع آن 10 میلیون تومان می‌گردد.

هزینه‌ها برای داخل ساختمان و محوطه سازی بر حسب متر مربع و برای فضای خارج ساختمان مثل حصارکشی معمولا بر حسب متر طول محاسبه می‌شود.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

پیمانکار با توجه به نقشه‌ها و مشخصات فنی پیمان که پیش از اجرای کار در اختیار او قرار می‌گیرد، مبلغ انجام کار برای هر متر مربع را پیشنهاد می‌کند.

سوالی که در اینجا ممکن است برایتان پیش بیاید این است که آیا پیمانکار باید صبر کند و بعد از پایان تمام مراحل پروژه، هزینه هر متر مربع را دریافت کند؟

در پاسخ باید بگوییم خیر. پیمانکار می‌تواند طبق جدول ساختار شکست بعد از انجام هر فعالیت درخواست هزینه کند.

برای مثال بعد از انجام مرحله فونداسیون که حدود 20 درصد هزینه کل پروژه را تشکیل می‌دهد، می‌تواند تقاضای پرداخت این هزینه را داشته باشد.

دقت کنید که هر فعالیت ممکن است از مجموع چند فعالیت دیگر تشکیل شده باشد و برای هر فعالیت می‌توان جداگانه تقاضای پرداخت داشت.

در مثال بالا، فعالیت فونداسیون می‌تواند از 5 درصد بتن مگر ، 5 درصد آرماتور بندی، 5 درصد بستن قالب بتن و 5 درصد بتن ریزی تشکیل شود و پیمانکار بعد از انجام هرکدام می‌تواند تقاضای وجه آن را داشته باشد.

توجه داشته باشید که اگر هر کدام از این ریز فعالیت‌ها بیش از 8 درصد را به خود اختصاص دهند، باز باید به فعالیت‌های جزئی‌تری تقسیم شوند.

در آموزش متره و برآورد با دیتیل بیشتری در مورد قرارداد سرجمع توضیح می‌دهیم.

بخشنامه سرجمع

اولین بخشنامه سرجمع در سال 89 با عنوان بخشنامه انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع منتشر شد.

طبق آن بخشنامه حداکثر مقدار زیربنا برای استفاده از قرارداد‌های تعدیل، 10000 متر مربع در نظر گرفته شد.

در سال 96 بخشنامه جدیدی صادر گشت که با حفظ همان عنوان، جایگزین بخشنامه قبلی سرجمع گردید و در ادامه این مقاله به توضیحات مفاد آن می‌پردازیم.

در این بخشنامه، حداکثر متراژ به ۴۰۰۰ متر مربع کاهش یافت و تاکنون بخشنامه جدیدتری برای آن ابلاغ نشده است.

طبق آخرین بخشنامه ابلاغ شده، اگر متراژ زیربنا پروژه زیر 4000 مترمربع باشد، برای انعقاد پیمان کارهای ساختمانی باید از قراردادهای سرجمع استفاده کنیم.

اما اگر متراژ زیربنا پروژه بیشتر از 4000 متر مربع باشد، کارفرما می‌تواند به تشخیص خود از قراردادهای سرجمع یا قراردادهای فهرست بهایی استفاده کند.

در مواردی که متراژ زیربنا پروژه کمتر از 4000 متر مربع بوده و کارفرما تمایل به انعقاد قرارداد به صورت سرجمع را نداشته باشد، طبق بخشنامه انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع سال 96، بعد از ارائه گزارش توجیهی و مستندات لازم می‌تواند از روش انعقاد قرارداد به صورت فهرست بهایی استفاده کند.

گزارش توجیهی و مستندات لازم باید در طرح‌های ملی به تصویب امور نظام فنی و اجرایی سازمان برنامه و بودجه کشور و در طرح‌های استانی به تصویب شورای فنی استان برسد.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که در صورت تامین نشدن موارد زیر، انعقاد قرارداد (چه به صورت سرجمع، چه به صورت فهرست بهایی) مجاز نیست.

• زمین و محل اجرای پروژه
• نقشه‌ها
• نبود حداقل 30 درصد اعتبار هزینه کار در حساب کارفرما قبل از شروع مناقصه
• پیش بینی نشدن اعتبار لازم در بودجه سنواتی

در همان سال، اصلاحیه‌ای برای بخشنامه انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی صادر شد که در ادامه لینک دانلود آن‌ها را برایتان قرار داده‌ایم.

دانلود بخشنامه سرجمع جدید

محاسبه متراژ سطح زیر بنا پروژه

در اینجا سوالی که ممکن است برای شما پیش آید این است که چگونه متراژ سطح زیر بنای پروژه را حساب می‌کنند؟

در پاسخ باید بگوییم سطوح زیربنای هر ساختمان (به تفکیک هر طبقه) بر اساس تصویر افقی سقف‌ها (پشت تا پشت) اندازه‌گیری شده و پیش‌آمدگی سقف‌ها مثل بالکن جزء زیربنا محسوب می‌شود.

دقت کنید که راه پله‌ها و چاله آسانسور همگی جزء تصویر افقی سقف‌ها حساب می‌شوند.

اما بازشوهای واقع در سقف با تصویر افقی بیش از 3 مترمربع مثل نورگیرها، جزء زیربنا به حساب نمی‌آیند.

تغییر مقادیر و کار جدید در قرارداد سرجمع

اما سوالی که پیش می‌آید این است که اگر در حین کار نقشه‌ها تغییر کرد، چه کنیم؟

1) اگر در حین اجرای پروژه، کار جدیدی که قبلا در پروژه نبوده اضافه شود، هزینه آن طبق فهرست بها واحد پایه منضم به پیمان محاسبه و به پیمانکار پرداخت می‌گردد.

برای مثال اگر در نقشه، اجرای سقف کاذب اصلا ذکر نشده باشد اما در حین اجرا پروژه به آن اضافه شود، آنگاه هزینه اجرا سقف کاذب طبق فهرست بها منضم به پیمان مثلا رشته ابنیه سال 1400 محاسبه و به پیمانکار پرداخت می‌گردد.

2) اگر در حین اجرای پروژه، نقشه پروژه عوض شود هزینه طرح قبلی را کم کرده و به جای آن هزینه کار جدید را اضافه می‌کنند.

برای مثال اگر اجرای سقف کاذب از کناف به رابیتس تغییر پیدا کند، هزینه سقف کاذب کناف کم و به جایش هزینه سقف کاذب رابیتس طبق فهرست بهای واحد پایه منضم به پیمان به پرداختی‌های پیمانکار اضافه می‌شود.

3) اگر هزینه و مقدار فعالیتی که در نقشه‌ها آمده است به طور کامل یا صحیح در برآورد اجرای کار در نظر گرفته نشده باشد، پیمانکار قبل از مناقصه باید آن را با کارفرما و مشاور در میان بگذارد و مقدار واقعی انجام کار طبق نقشه‌ها را ملاک پیشنهاد خود قرار دهد. در غیر این صورت هیچ پرداختی اضافه‌ای به او تعلق نمی‌گیرد.

برای مثال اگر مقدار آرماتورهای فونداسیون طبق نقشه‌های اجرایی کار 10 تن باشد اما طبق برآورد، 8 تن در نظر گرفته شده باشد، معمولا در حین انجام کار هزینه مابه‌التفاوت برآورد و مقدار واقعی انجام کار (2 تن) را کارفرما نمی‌پردازد و همیشه بین پیمانکاران و کارفرماها سر این موضوع درگیری وجود دارد.

در صورتی که مایل به آشنایی با مفاهیم متره و برآورد هستید مقاله متره و برآورد پروژه را از دست ندهید.

تفسیر بخشنامه سرجمع جدید

در شرایط عمومی بخشنامه سرجمع جدید (انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به صورت سرجمع)، 17 ماده ذکر شده که در این مقاله به تفسیر هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم.

تفسیر ماده 1 (موضوع پیمان)

در این بخش، موضوع اجرای عملیات که بر اساس مدارک، مشخصات فنی و نقشه‌های منضم به پیمان، توسط پیمانکار مهر و امضا شده، ذکر می‌شود.

تفسیر ماده 2 (اسناد و مدارک پیمان)

در این بخش، اسناد و مدارک زیر ضمیمه پیمان می‌شود و هرگاه بین این موارد تناقضی وجود داشته باشد، اولویت مدارک بر یکدیگر طبق ردیف‌های زیر است:

2-الف) پیمان حاضر و پیوست‌ها

2-ب) نقشه‌های کلی، تفضیلی و اجرایی دارای مهر اجرا از سوی کارفرما یا مشاور، مثل:

2-ب-1) نقشه‌های پلان موقعیت، طرح استقرار و توپوگرافی

2-ب-2) نقشه‌های معماری

2-ب-3) نقشه‌های جزئیات اجرایی

2-ب-4) نقشه‌های سازه

2-ب-5) نقشه‌های تاسیسات مکانیکی

2-ب-6) نقشه‌های تاسیسات برقی

2-ب-7) نقشه‌های محوطه سازی، حصارکشی و غیره

2-ج) مشخصات فنی خصوصی و عمومی منتشره در حوزه کارهای ساختمانی از طرف سازمان برنامه و بودجه کشور و استانداردهای فنی

2-د) شرایط عمومی پیمان ابلاغ شده طبق بخشنامه شماره 54/842-102/1088 مورخ 1378/3/3

2-هـ) شرایط خصوصی پیمان ابلاغ شده طبق بخشنامه شماره 54/842-102/1088 مورخ 1378/3/3

2-و) دستور کارها، صورت مجلس‌ها، موافقت نامه‌ها و هر نوع سند دیگری که در مورد کارها و قیمت‌های جدید یا امور دیگر، در مدت پیمان تنظیم گردد و به امضای طرفین برسد.

2-ز) برآورد ارائه شده در اسناد مناقصه که به عنوان فهرست بهای منضم به پیمان است و مقادیر این برآورد (به جز در ماده 15 این پیمان) حقی برای طرفین ایجاد نمی‌کند.

تفسیر ماده 3 (مبلغ و ضریب پیمان)

قیمت پیشنهادی پیمانکار و ضریب پیمان که با توجه به شرایط این پیمان محاسبه شده، در این ماده ذکر می‌شود.

تفسیر ماده 4 (مدت پیمان)

مدت زمان پیمان در این قسمت گفته شده که طبق آن پیمانکار پس از آن که عملیات موضوع پیمان را تکمیل و آماده بهره‌برداری کرد از کارفرما تقاضای تحویل موقت می‌کند.

 تفسیر ماده 5 (دوره تضمین)

حسن انجام کار کلیه عملیات موضوع پیمان، 12 ماه شمسی بعد از تاریخ تحویل موقت، توسط پیمانکار تضمین می‌شود.

اگر در دوره تضمین، معایب و نقایصی ناشی از کار پیمانکار در پروژه باشد، طبق ماده 42 شرایط عمومی پیمان، پیمانکار مکلف است که آن معایب و نقایص را به هزینه خود رفع کند.

برای این که در مورد تضمین حسن انجام کار و نکات آن بیشتر بدانید به مقاله ” سپرده حسن انجام کار ” سر بزنید.

تفسیر ماده 6 (نظارت)

نظارت بر اجرای تعهداتی که پیمانکار طبق مفاد این پیمان و اسناد و مدارک پیوست آن تقبل نموده است، به عهده مهندس مشاور معرفی شده از سوی کارفرما خواهد بود.

پیمانکار موظف است کارها را طبق اسناد و مدارک پیمان، اصول فنی، دستورات کارفرما و مشاور اجرا کند و حداکثر 24 ساعت قبل از شروع هر فعالیت اجرایی اقدام به اخذ مجوز انجام کار از کارفرما یا مهندس مشاور نماید.

تفسیر ماده 7 (ساعات عادی اجرای کار)

در این ماده، شروع و پایان ساعات عادی اجرای کار در شب و روز ذکر می‌شود و کارفرما آمادگی خود را برای انجام وظایف کارفرمایی در این ساعات اعلام می‌کند.

 تفسیر ماده 8 (برنامه زمانی کلی و تفصیلی)

برنامه زمانی کلی متناسب با نحوه تامین مالی و برنامه زمان بندی اجرای کار است.

برنامه زمانی تفصیلی ظرف مدت حداکثر 21 روز از تاریخ تحویل کارگاه طبق برنامه زمانی کلی و شروع کار، توسط پیمانکار به مهندس مشاور ارائه می‌شود.

دقت داشته باشید که پرداخت صورت وضعیت‌های موقت، وابسته به ارائه برنامه زمانی تفصیلی توسط پیمانکار به کارفرما است.

برنامه زمانی تفصیلی باید حداقل شامل اطلاعات زیر باشد:

• برنامه زمانی شروع و اتمام ریز فعالیت‌ها به تفکیک و با جزئیات فنی
• برنامه زمانی حضور تعداد عوامل فنی و اجرایی در کارگاه
• برنامه زمانی استقرار ماشین آلات در کارگاه به تفکیک نوع و تعداد
• برنامه زمانی تهیه و تامین مصالح
• ارائه نمودار پیشرفت فیزیکی فرضی پروژه و تعیین مبالغ کارکردهای ماهانه

تفسیر ماده 9 (تعدیل آحاد بها)

طبق این ماده به قیمت‌های پیمان مطابق فصول و فهرست تعیین شده برای هر فعالیت در جدول ساختار شکست، تعدیل آحاد بها تعلق می‌گیرد.

تفسیر ماده 10 (رئیس کارگاه)

پیمانکار باید قبل از شروع عملیات اجرایی، فردی که واجد شرایط است (مثل داشتن مدرک تحصیلی و سابقه مفید)، با ارسال مدارک تعیین شده به منظور متصدی ریاست کارگاه به مهندس مشاور و کارفرما معرفی کند.

دقت داشته باشید که رئیس کارگاه باید در زمان فعالیت کارگاه، در آنجا حضور داشته باشد و چنانچه رئیس کارگاه بدون جایگزین مناسب در کارگاه حاضر نباشد، به ازای هر روز معادل 0.0002 مبلغ اولیه پیمان تا سقف 0.004 مبلغ اولیه پیمان، از مطالبات پیمانکار کسر می‌شود.

تفسیر ماده 11 (پیش پرداخت)

طبق این ماده، کارفرما بنا به درخواست پیمانکار مبلغی را به عنوان پیش پرداخت به پیمانکار می‌پردازد.

در صورتی که درصدی مشخص از مبلغ اولیه پیمان به عنوان پیش پرداخت تعیین نگردد، متوسط بازه تعیین شده در دستورالعمل ملاک عمل خواهد بود.

برای مطالعه بیشتر حتما به مقاله ” بخشنامه پیش پرداخت پروژه های عمرانی “ سر یزنید.

تفسیر ماده 12 بخشنامه سرجمع 

12-الف) نرخ پیمان

طبق این ماده نرخ پیمان بر حسب هر واحد کار که شامل کلیه کارهای اجرایی طبق نقشه و مشخصات است به شرح جدول زیر بیان می‌شود.

در صورتی که اجرای هر یک از اقلام کار در موضوع پیمان به عهده پیمانکار نباشد، عناوین آن در پیوست شماره یک درج می‌شود.

12-ب) نحوه اندازه گیری سطح زیر بنای ساختمان

سطوح زیربنای هر ساختمان (به تفکیک هر طبقه) بر اساس تصویر افقی سقف‌ها (پشت تا پشت) اندازه‌گیری شده و پیش‌آمدگی سقف‌ها مثل بالکن جزء زیربنا محسوب می‌شود.

دقت کنید که راه پله‌ها و چاله آسانسور همگی جزء تصویر افقی سقف‌ها حساب می‌شوند.

اما بازشوهای واقع در سقف با تصویر افقی بیش از ۳ مترمربع مثل نورگیرها، جزء زیربنا به حساب نمی‌آیند.

12-ج) پرداخت‌ موقت

پرداخت‌های موقت، ماهانه بر اساس درصدی از مبلغ هر یک از زیر پروژه‌ها به شرح جدول موجود در بند “الف” این قسمت از بخشنامه سرجمع جدید صورت می‌پذیرد.

بهای مصالح پایکار، بر اساس فهرست مصالح پایکار و شرایط تعیین شده در فهرست بهای واحد پایه سالی که برآورد بر اساس آن تهیه شده، مشخص می‌گردد.

برای توضیح بیشتر پیشنهاد می‌کنیم به مقاله ” مصالح پای کار “ سر بزنید.

12-د) پرداخت قطعی

مبلغ پرداخت قطعی به پیمانکار، از حاصل ضرب ارقام اندازه گیری شده طبق بند “ب” و نرخ پیمان طبق بند “الف” به علاوه موارد احتمالی ذکر شده در ماده 13 به دست می‌آید.

12-هـ) کسور قانونی

کسور قانونی بر عهده پیمانکار است که توسط کارفرما از هر پرداخت، کسر و به حساب مراجع مربوطه واریز می‌شود.

البته در مورد حق بیمه تامین اجتماعی طبق ضوابط و ابلاغیه‌های مورد عمل در طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای عمل خواهد شد.

12-و) جبران خسارت دیرکرد در پرداخت‌ها

همانطور که قبلا در این مقاله اشاره کردیم، اگر کارفرما در پرداخت پیش پرداخت‌ها، صورت وضعیت‌ها (موقت، صورت وضعیت قطعی و تعدیل) و سپرده‌ها تاخیر کند، به منظور جبران خسارت ناشی از تاخیر، کارفرما بر اساس نرخ تورم ماهانه اعلام شده توسط بانک مرکزی، در مبلغی که پرداخت آن به تاخیر افتاده، متناسب با مدت تاخیر، به پیمانکار خسارت پرداخت می‌کند.

مدت تاخیر در هر پرداخت، از تاریخ آخرین مهلت گفته شده در ماده 37 شرایط عمومی پیمان تا تاریخ تحویل چک به پیمانکار یا واریز وجه به حساب وی خواهد بود.

12-ز) تاخیرات

کارفرما موظف به پرداخت خسارت تاخیر در پرداخت طبق بند “و” است. دقت داشته باشید تاخیر در پرداخت صورت حساب موجب تمدید مجاز مدت پیمان می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد لایحه تاخیرات و چگونگی تهیه و تنظیم آن حتما به مقاله ” بخشنامه 5090 “ سر بزنید.

12-ک) تغییر محل کارگاه

اگر کارفرما کل محل زمین مشخص شده در اسناد و مدارک پیمان را تغییر دهد، با درخواست پیمانکار، مطابق با ماده 48 شرایط عمومی، پیمان خاتمه می‌یابد.

تفسیر ماده 13 (تغییرات)

در صورتی که بعد از انعقاد پیمان و در حین اجرا کار، تغییراتی در مشخصات فنی یا نقشه‌های اجرایی از طرف کارفرما رخ دهد و این تغییرات حجم عملیات کار را نسبت به نقشه‌های اولیه تغیر دهد، پیمانکار با رعایت حدود گفته شده در ماده 29 شرایط عمومی پیمان باید پروژه را با نرخ گفته شده در پیمان جلو ببرد.

برای مطالعه بیشتر در مورد ماده 29 شرایط عمومی پیمان به مقاله ” تغییر مقادیر پیمان “ مراجعه کنید.

در صورتی که تغییرات در متراژ کار ایجاد شود، بهای این تغییرات بر مبنای نرخ تعیین شده محاسبه گردیده و در صورتی که تغییرات مربوط به جزئیات کار باشد، طبق ردیف‌های فهرست‌ بهای واحد منضم به پیمان با اعمال شاخص‌های فصلی به کار رفته در برآورد محاسبه می‌شود.

اما سوالی که در این جا ممکن است برایتان پیش آید این است که قیمت کارهای جدیدی که بهای واحد آن در فهرست بهای منضم به پیمان موجود نیست چگونه محاسبه می‌شود؟

در پاسخ باید بگوییم، قیمت کارهای جدید با استفاده از نرخ واقعی زمان و محل اجرا و صرفا با اعمال ضریب بالاسری تعیین می‌شود و سقف مبلغ این کارها حداکثر 10 درصد مبلغ اولیه پیمان است.

پیشنهاد می‌کنیم برای توضیح بیشتر در مورد قیمت جدید و ضریب بالاسری به مقالات ” آیتم ستاره دار “ و ” ضریب بالاسری چیست “ سر بزنید.

تفسیر ماده 14 (تعلیق پیمان)

در صورت بروز مصداق تعلیق، پیمان مشمول ماده 49 شرایط عمومی پیمان شده و کارفرما در مدت پیمان، اجرای کار را تنها برای یک بار و حداکثر به مدت یک ششم مدت اولیه پیمان یا سه ماه (هر کدام که بیشتر باشد) معلق می‌کند.

سایر ضوابط تعلیق بر اساس ضوابط ماده 49 شرایط عمومی پیمان تعیین می‌شود.

تفسیر ماده 15 (فسخ یا خاتمه پیمان)

در صورتی که پیمان مشمول ماده 46 یا 48 شرایط عمومی پیمان شده و فسخ یا خاتمه پیمان اعلام گردد و کار به صورت نیمه کاره تحویل گرفته شود، صورت وضعیت قطعی کار بر اساس کارهای انجام شده و درصدهای موقت محاسبه می‌شود.

در مورد فعالیت‌های تکمیل شده، در صورت وجود تفاوت بین مبالغ حاصل از درصدهای موجود در جدول ساختار شکست و برآورد منضم به پیمان، چنانچه مجموع مبالغ ناشی از این تفاوت تا زمان خاتمه یا فسخ، برابر یا کمتر از 5 درصد مبلغ اولیه پیمان باشد، اولویت با مقادیر ذکر شده در برآورد منضم به پیمان است.

در خاتمه پیمان علاوه بر موارد گفته شده، پیمانکار مبلغی را به عنوان وجه التزام (که طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود) دریافت می‌کند که با داشتن آن و سایر موارد گفته شده، تایید می‌کند که هیچ ادعایی بابت هزینه خاتمه پیمان ندارد.

حتما برای مطالعه بیشتر در مورد فسخ پیمان به مقاله ” ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان “ سر بزنید.

تفسیر ماده 16 (تجهیز و برچیدن کارگاه)

پرداخت هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه که درصد وزنی آن‌ها در ساختار شکست کار آمده، در دو مرحله انجام می‌شود:

16-الف) 50 درصد وزنی منظور شده برای تجهیز کارگاه در جدول ساختار شکست کار، پس از اجرای تجهیز اولیه لازم به منظور شروع عملیات موضوع پیمان

16-ب) 50 درصد وزنی منظور شده برای تجهیز کارگاه در جدول ساختار شکست کار متناسب با پیشرفت عملیات موضوع پیمان

سایر قوانین، طبق ضوابط مربوط به فهرست بها واحد پایه سالی که برآورد بر اساس آن تهیه شده است، تعیین می‌گردد.

تفسیر ماده 17 (حل اختلاف)

در انتهای این مقاله به تفسیر ماده 17 بخشنامه سرجمع  می‌پردازیم.

هرگاه در اجرا یا تفسیر مفاد اسناد و مدارک پیمان بین دو طرف اختلاف نظر پیش آید، لازم است با توجه به مفاد این ماده موارد زیر اجرا شده و اسناد و مدارک مربوط به نتایج اجرای هر مرحله، از جمله عدم همکاری هر دو طرف، قابل ارائه باشد.

17-الف) تفسیر و رفع ابهام

چنانچه موضوع مورد اختلاف مربوط به ضوابط و بخشنامه‌ها باشد، هر یک از دو طرف می‌توانند جداگانه از سازمان برنامه و بودجه کشور تفسیر مربوطه را بخواهد.

باید در نظر داشت، پاسخ سازمان برنامه و بودجه کشور برای طرفین ملاک عمل است.

17-ب) مذاکره و کارشناسی

در اختلاف نظرهایی که خارج از بند” 17- الف” باشند، می‌توان برای حل سریع‌تر، قبل از ارجاع به داوری به یکی از روش‌های زیر عمل کرد:

17-ب-1) موضوع توسط هر یک از دو طرف به صورت کتبی به طرف دیگر اعلام شود، سپس در جلسه‌ای با حضور مهندس مشاور، موارد اختلاف را بررسی و حل کنند.

17-ب-2) اگر با توجه به بند”17-ب-1″ حل نشد، پس از توافق دو طرف، موضوع به هیات کارشناسی انتخاب شده، ارجاع داده می‌شود.

در صورت پذیرش نظر کارشناسی توسط هر دو طرف، موضوع، صورت جلسه و پس از امضا در اختیار دو طرف قرار می‌گیرد و طرفین موظفند طبق آن عمل کنند.

17-ب-3) کارشناس یا هیات کارشناسی می‌تواند قبل یا بعد از بروز اختلاف، با توافق هر دو طرف انتخاب شود. در هر صورت، انتخاب کارشناس یا هیات کارشناسی بعد از انعقاد پیمان انجام می‌شود.

17-ب-4) در پروژه‌های عمرانی استانی و ملی استانی، در صورت توافق هر دو طرف، شورای فنی استان می‌تواند جایگزین هیات کارشناسی شود.

17-ج) داوری

چناچه طرفین طبق بند”17-ب” به توافق نرسند، باید به شرح زیر عمل کرد:

هر یک از طرفین، موارد اختلاف را به نماینده ویژه رئیس جمهور (رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور) ارجاع می‌کنند که در صورت موافقت موضوع اختلاف برای داوری به شورای عالی فنی ارجاع داده می‌شود.

ارجاع موضوع مورد اختلاف به نماینده ویژه رئیس جمهور، تغییری در مسئولیت‌ها، وظایف و تعهدات دو طرف ایجاد نمی‌کند و دو طرف باید به تعهدات خود طبق اسناد و مدارک پیمان پایبند باشند.

تفاوت قرارداد سرجمع و فهرست بهایی

تفاوت اصلی دو قرارداد فهرست بهایی و سرجمع در نحوه نوشتن صورت وضعیت و نحوه پرداخت آن‌ها است.

در قراردادهای فهرست بهایی، پیمانکار بر اساس نقشه‌ها و مشخصات فنی قیمتی را به کارفرما پیشنهاد می‌دهد.

پس از برنده شدن در مناقصه و گرفتن پروژه، هزینه هر عملیاتی که مطابق با نقشه‌های اجرایی و دستورکار‌ها توسط پیمانکار صورت پذیرفته، با توجه به ردیف‌های فهرست بها منضم به پیمان و اعمال ضرایب پیشنهادی پرداخت خواهد شد.

در این نوع قراردادها، حتی اگر عملیاتی در نقشه‌های اجرایی پیش بینی شده باشد اما در برآورد هزینه اجرای کار لحاظ نگردیده باشد و پیمانکار عملیات مربوط را انجام دهد، هزینه آن به پیمانکار پرداخت خواهد شد.

در قراردادهای سرجمع، پس از آن که برآورد هزینه اجرای کار براساس نقشه‌ها و مشخصات فنی توسط مهندس مشاور تهیه شد، جدولی به نام جدول ساختار شکست که برمبنای وزن ریالی هر فعالیت تشکیل شده، در اختیار پیمانکار قرار می‌گیرد که برای پرداخت هزینه صورت وضعیت‌ها از آن استفاده می‌شود.

در این نوع قرارداد‌ها نیز پیمانکار بر اساس نقشه‌ها و مشخصات فنی قیمت پیشهادی خود را اعلام می‌کند.

در قرارداد سرجمع، اگر عملیاتی در نقشه‌های اجرایی پیش بینی شده باشد اما در برآورد هزینه اجرای کار لحاظ نگردیده باشد، معمولا اضافه پرداختی به پیمانکار صورت نخواهد گرفت و ملاک، مترمربع تمام شده کار است.

از دیگر تفاوت‌ قرارداد سرجمع و فهرست بهایی می‌توان به این مورد اشاره کرد که اگر کارفرما در پرداخت هزینه‌ها تاخیر داشته باشد علاوه بر این که پیمانکار می‌تواند تمدید بگیرد (مثل قرارداد فهرست بهایی) خسارت دیرکرد را هم می‌تواند تقاضا کند.

هم چنین اگر مجموع مطالبات ناخالص تأیید شده پیمانکار که به تاخیر افتاده، از 15 درصد مبلغ اولیه پیمان به علاوه 25 درصد مبلغ مستهلک نشده پیش پرداخت فراتر رود یا حداکثر خسارت محاسبه شده به پیمانکار از 2.5 درصد مبلغ اولیه پیمان بیشتر شود و کارفرما ظرف مدت حداکثر یک ماه از تاریخ رسیدن به این مطالبات، نسبت به پرداخت اقدام نکند، پیمانکار ابتدا اخطار کتبی به کارفرما داده و در صورت عدم رفع مشکل از سوی کارفرما پس از یک هفته، طبق ماده 48 شرایط عمومی پیمان می‌تواند خاتمه پیمان را اعلام کند.

برای مطالعه بیشتر در مورد خاتمه پیمان به مقاله ” ماده ۴۸ شرایط عمومی پیمان “ سر بزنید.

نحوه محاسبه تعدیل قراردادهای سرجمع

برای تعدیل قراردادهای سرجمع طبق جدول ساختار شکست برای هر فعالیت، موارد زیر مشخص شده که به راحتی می‌توان با استفاده از این اطلاعات تعدیل آن را حساب کرد.

1. مبلغ برآورد
2. درصد آن نسبت به هزینه کل
3. شاخص فصل و رشته متناظر

در اینجا با نمونه‌ای از این جدول ساختار شکست آشنا می‌شویم.

دقت کنید که طبق تبصره 1 ماده 9 شرایط عمومی پیمان بخشنامه سرجمع، با افزایش هر فعالیتی، کارفرما موظف است افزایش هزینه را بپردازد و پیمانکار می‌تواند تعدیل آن را بگیرد.

برای مثال با افزایش دو برابر مقدار پوکه‌ریزی، کارفرما باید 2 برابر مقدار پرداختی را افزایش دهد.

نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که طبق تبصره 2 ماده 9 شرایط عمومی پیمان بخشنامه سرجمع ، اگر کارفرما کار جدیدی را تعریف می‌کند باید فصل و رشته متناظر با آن کار را هم مشخص کند.

اما اگر کار جدید ترکیبی از چند فصل باشد، مثل اجرای دال بتنی که شامل فعالیت‌های قالب بندی، آرماتوربندی و بتن ریزی است، باید فصلی که بیشترین هزینه در زمان تعیین قیمت را دارد ملاک تعیین شاخص قرار دهیم.

برای محاسبه تعدیل قراردادهای سرجمع بعد از مشخص شدن شاخص فصلی هر فعالیت، مبلغ اجرای آن که از جدول ساختار شکست به دست آمده را طبق بخشنامه ۱۰۱/۱۷۳۰۷۳ مورخ ۱۳۸۲/۰۹/۱۵ تعدیل خواهیم کرد.

با داشتن شاخص‌های فصلی هر فعالیت و مبلغ اجرای کار نحوه محاسبه تعدیل قراردادهای سرجمع نیز مانند سایر قراردادهای فهرست بهایی می‌شود.

در آموزش تعدیل نیز تمام ریزه کاری‌های تعدیل را زیر ذره بین بررسی کرده‌ایم. توصیه می‌کنیم این آموزش را از دست ندهید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری